Ο δρ Χρήστος Κεχαγιάς διδάσκει Επιστημολογία Κοινωνικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και κάνει τη δική του προσέγγιση στην εθνική μας διχοτόμηση και σε όσα την ακολούθησαν ή θα ακολουθήσουν:

«Στην περίπτωση του δημοψηφίσματος, του τύπου «Ναι» ή «Οχι», με την ένταση, τις συνθήκες και την επιτακτικότητα που αυτό διεξήχθη, η επιλογή έμοιαζε με το καλώδιο που θα έπρεπε να κόψει ο πρωταγωνιστής ώστε να μην ανατιναχθεί η χώρα. Τα καλώδια ήταν μόνο δύο και μάλιστα κόκκινα. Έκρυβαν όμως ένα πλέγμα δαιδαλωδών δικτυώσεων, φανερών και άδηλων, τόσο μπερδεμένων, ώστε δεν έβγαζε κανείς άκρη. Οι πιο ψύχραιμοι ήξεραν ότι όποιο κι αν κοπεί, το αποτέλεσμα θα ήταν νέο μνημόνιο, οπότε δεν καταλάβαιναν όλον αυτόν τον πανικό και τη γηπεδική ατμόσφαιρα, τις απειλές και τις κραυγές στα τηλεπαράθυρα.

Σύρθηκε ένας λαός σε δημοψήφισμα, για να ξαναζήσει τις εκλογές που του αρέσουν, για να βγάλει τα απωθημένα του, για να πιστέψει ότι αυτός μπορεί να αποφασίσει για τη μοίρα και τις τύχες του κ.λπ. Πίσω από το «Οχι» οχυρώθηκαν όσοι ήθελαν να σταματήσουν την πείνα, τις αυτοκτονίες, τον φόβο. Αλλοι που ήλπιζαν στο εθνικό νόμισμα. Στο στρατόπεδο του «Ναι» προσχώρησαν οι οραματιστές της ενωμένης Ευρώπης, όσοι είδαν το μη χείρον βέλτιστον στα χρηματοδοτικά προγράμματα, όσοι φοβήθηκαν την αβεβαιότητα της επιστροφής στη δραχμή. Από τη μία ο Φόβος και από την άλλη το Αγνωστο. Και στη μέση ο λαός ως «αιθέριον κίνυγμα» να κρέμεται από ένα κλαδάκι επάνω από το χάος. Γιατί ο λαός γελάστηκε! Κι ακόμη εκεί κρεμασμένος είναι. Αλλά με ένα μνημονιακό δίχτυ ασφαλείας από κάτω, που θα κρατήσει τρία χρόνια. Και μετά, πάλι τα ίδια. Μέχρι να αποφασίσουμε επιτέλους να σχεδιάσουμε και να δράσουμε όπως πρέπει».

Παρατηρεί όμως και μια πολύ ενδιαφέρουσα κοινωνική ανατροπή: «Προέκυψε κάτι πολύ σημαντικό, απροσδόκητα: φάνηκε η σκληρότητα των δανειστών σε όλο της το μεγαλείο και επικρίθηκε όσο ποτέ, ενώ στο εσωτερικό της χώρας ο λαός άρχισε να εμφανίζει στοιχεία υπέρβασης της προηγούμενης μεταιχμιακής του κατάστασης, να κλείνει πίσω του την παρατεταμένη ενήβωση και να μπαίνει στο κατώφλι της ενηλικίωσης. Η συγκρότηση σε πολιτικό σώμα, με στοιχεία ωριμότητας, είναι βέβαια διαδικασία που προϋποθέτει σύνεση και επίγνωση. Αλλά ο Ελληνας δείχνει να ωριμάζει. Βίαια και απότομα μεν, αλλά το θετικό στη νέα συνθήκη είναι ότι οι πολίτες δεν είναι πλέον απαθείς. Είναι μάλιστα και υπερενημερωμένοι, καθώς έχουν αποθηκεύσει πολλή προπαγάνδα, διά των ΜΜΕ. Παραμένουν βέβαια υπέρμετρα φοβισμένοι και αδύναμοι. Παρά ταύτα, θέλω να πιστεύω ότι κάτι καλό πάει να γεννηθεί».

Οι στατιστικές μάς λένε ότι το ποσοστό των μανιοκαταθλιπτικών έχει αυξηθεί τα τελευταία μνημονιακά χρόνια, όπως και οι αυτοκτονίες, και αυτά είναι εκρηκτικά και ανησυχητικά φαινόμενα για τον ελληνικό λαό: «Είναι επίσης προφανές ότι η βίωση του συνεχούς, οριακού στρες μπορεί να οδηγήσει σε ακραίες συμπεριφορές. Ειδικά σε ανθρώπους που έχουν συνηθίσει να γελούν με την καρδιά τους και να αψηφούν τον φόβο για το αύριο, λόγω ιδιοσυγκρασίας και κουλτούρας».

Και καταλήγει: «Βιώνουμε το κύκνειο άσμα της δημοκρατίας και των ανθρωπιστικών αξιών. Και τούτο για εμάς τους Ελληνες, τους Ιταλούς, τους Γάλλους είναι πολύ βαρύ. Είναι πολύ δύσκολο να το αντέξουμε όλο αυτό, όταν μάλιστα δεν γεμίζει το τσουκάλι στο σπίτι, όταν φοβόμαστε μην τυχόν και αρρωστήσουμε, όταν έχουν εξανεμιστεί οι οικονομίες μιας οικογένειας και μαζί οι ελπίδες της. Και όλα αυτά εν μέσω διασταυρούμενων πυρών, σε πεδίο πολέμου. Έτσι, οι ελευθερίες μας γίνονται ολοένα και πιο «αμυντικές». Η φιλία, η αλληλεγγύη, η ανθρωπιά κλονίζονται μπροστά στην ανάγκη για επιβίωση. Είναι πολύ σκληρή αυτή η τιμωρητική δοκιμασία για οποιονδήποτε λαό. Και πρέπει να ισορροπήσουμε γρήγορα μεταξύ πραγματικότητας και ισχύος».

Ολόκληρο το δημοσίευμα της κ. Αστερόπης Λαζαρίδου στο http://www.tovima.gr/vimagazino/views/article/?aid=724947

* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 26 Ιουλίου 2015

** Εικόνα: a portrait of St Anne, the mother of the Virgin Mary 8th century (Warsaw, National Museum)